ΗΧΟΙ ΜΟΥΣΩΝ

 

 

«Η κιθάρα του Απόλλωνα»

 

Εις Μούσας και Απόλλωνα ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ
Μουσάων ἄρχωμαι Ἀπόλλωνός τε Διός τε:
ἐκ γὰρ Μουσάων καὶ ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος
ἄνδρες ἀοιδοὶ ἔασιν ἐπὶ χθονὶ καὶ κιθαρισταί,
ἐκ δὲ Διὸς βασιλῆες: ὃ δ’ ὄλβιος, ὅν τινα Μοῦσαι 5
φίλωνται: γλυκερή οἱ ἀπὸ στόματος ῥέει αὐδή.
χαίρετε, τέκνα Διός, καὶ ἐμὴν τιμήσατ’ ἀοιδήν:
αὐτὰρ ἐγὼν ὑμέων τε καὶ ἄλλης μνήσομ’ ἀοιδῆς.

 

ΟΜΗΡΙΚΗ ΦΟΡΜΙΓΞ

 

«Ομηρική Φόρμιγξ»

 

Η ΛΥΡΑ ΠΟΥ ΕΦΤΙΑΞΕ Ο ΕΡΜΗΣ ΚΑΙ ΕΔΩΣΕ ΣΤΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

 

 

 

Ελληνική Σάλπιγγα
Πρόκειται για πνευστό όργανο που λόγω της εξαιρετικής ηχηρότητάς της χρησιμοποιούνταν συνήθως για να μεταδίδει σήματα σε μεγάλο πλήθος ή σε μεγάλη απόσταση (έως και δέκα χιλιόμετρα). Ήταν ιδιαίτερα κατάλληλη για να δίνει συνθήματα εκκίνησης σε αθλητικούς αγώνες, σήματα συντονισμού σε ομάδες εργασίας και πολεμικά προστάγματα. Σπανιότερα χρησιμοποιούνταν για τελετουργικούς και καθαρά μουσικούς σκοπούς.
Η ελληνική σάλπιγγα γνωστή από τα χρόνια του Ομήρου αποτελούνταν από ένα στενό, μακρύ και ίσιο κυλινδρικό σωλήνα (90 εκ. περίπου) που κατέληγε σε μια προεξέχουσα κωδωνοειδή χοάνη. Ήταν συνήθως χάλκινη και έφερε κοκκάλινο ή μεταλλικό επιστόμιο. Η ανατολική σάλπιγγα αποτελούνταν από έναν απλό σωλήνα κωνικού σχήματος.
Ο σαλπιγκτής φορούσε συνήθως «φορβειά» και εφάρμοζε το στόμα του στο επιστόμιο. Ο ήχος παραγόταν με απευθείας φύσημα στο επιστόμιο και κατάλληλο κτύπημα των χειλιών και της γλώσσας. Ο παραγόμενος ήχος ήταν οξύς μεταλλικός και διαπεραστικός. Ήταν δυνατή η παραγωγή διαφορετικών ήχων για τις διαφορετικές εντολές που έπρεπε να μεταδοθούν.

 

Ο ΚΟΧΛΟΣ

Πρόκειται για φυσική σάλπιγγα που δημιουργούνταν από ένα θαλάσσιο όστρακο (κοχύλι) στο οποίο είχε διανοιχθεί μια οπή (αποκόπτοντας τις τρεις πρώτες σπείρες του) για την εμφύσηση του αέρα. Τα καταλληλότερα γι’ αυτόν το σκοπό όστρακα είναι ο τρίτων, η κάσσις και ο στρόμβος.
Ο ήχος παραγόταν με απευθείας φύσημα στο στόμιο και κατάλληλο κτύπημα των χειλιών. Στην μινωική λατρεία χρησιμοποιούνταν όστρακα τύπου τρίτωνος και με πλάγια εμφύσηση.

Η ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΒΑΡΒΙΤΟΣ
Πρόκειται για έγχορδο όργανο συνοδευτικό των συμποσίων και των διονυσιακών τελετουργιών.
Είχε ηχείο από όστρακο χελώνας όπως η λύρα. Οι βραχίονές της όμως ήταν πολύ μεγαλύτεροι με πιο μακριές χορδές (5 έως 7) και επομένως διέθετε χαμηλότερη έκταση και ήχο γλυκύτερο και βαρύτερο από εκείνον της λύρας. Οι ευθείς ξύλινοι βραχίονές της απέκλιναν στη βάση τους για να συγκλίνουν στην κορυφή με ένα καμπύλο τελείωμα που δεχόταν το ζυγό. Η ελαστικότητα των βραχιόνων επέτρεπε την ανεπαίσθητη εγκάρσια μετακίνηση του ζυγού δημιουργώ-ντας έτσι έναν κυματιστό ήχο.
Ο βαρβιτιστής ισορροπούσε σχεδόν όρθια τη βάρβιτο στο αριστερό μέρος του σώματός του πιέζοντάς την κάθετα στην κοιλιά του (με τη βοήθεια ενός ιμάντα που περνούσε από τον αριστερό βραχίονα του οργάνου και τον καρπό του αριστερού χεριού του). Με τα ελεύθερα δάκτυλα του αριστερού χεριού του πίεζε ή τραβούσε τις χορδές της ενώ με το δεξί χέρι τις έπληττε με τη βοήθεια του «πλήκτρου».
Ο Ανακρέων, η Σαπφώ και ο Αλκαίος καθιέρωσαν τη βάρβιτο («βάρμον») μεταξύ του 6ου και 5ου π.Χ. αιώνα.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΔΑΠΕΔΟ ΜΕ ΤΙΣ ΜΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ ΤΗΝ ΚΙΘΑΡΑ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΛΙΔΟΣ ΑΜΑΛΙΑΔΑ. Βρέθηκε στην Ήλιδα.
Κύκλος που περιέχει τα ονόματα και τα σύμβολα του Απόλλωνα, της Μνημοσύνης και των εννέα Μουσών: για τον Απόλλωνα μια λύρα, για την Καλλιόπη ένα πινάκιο γραφής, για την Ουρανία μια υδρόγειο σφαίρα, για την Πολύμνια ένα σκεπτικό πρόσωπο, για την Ερατώ και την Τερψιχόρη λύρες, για τη Μελπομένη και τη Θάλεια τραγικά και κωμικά προσωπεία, για την Ευτέρπη αυλούς, για την Κλειώ έναν πάπυρο και για τη Μνημοσύνη τα Πιέρια όρη.

 

 

«ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΟΤΣΑΝΑ ΣΤΟ ΚΑΤΑΚΟΛΟ ΗΛΕΙΑΣ»