Επαναστατική Διακήρυξη…..

..Για τα δίκαια του ανθρώπου και του πολίτη

 

Αρθρον 1. Ο σκοπός όπού απ’ αρχής κόσμου οι άνθρωποι εσυμμαζώχθησαν από τα δάση την πρώτην φοράν, δια να κατοικήσουν όλοι μαζί, κτίζοντες χώρας και πόλεις, είναι δια να συμβοηθώνται και να ζώσιν ευτυχισμένοι, και όχι να συναντιτρώγωνται ή να ρουφά το αίμα τους ένας. Τότε έκαμαν βασιλέα δια να αγρυπνή εις τα συμφέροντά των, δια να είναι βέβαιοι εις την απόλαυσιν των φυσικών δικαίων, τα όποια δεν έχει την άδειαν να τους τα άφαιρέση κανένας επί της γης.
΄Αρθρον 2. Αυτά τα Φυσικά Δίκαια είναι: πρώτον, το να είμεθα όλοι Ίσοι και όχι ο ένας κατώτερος από τον άλλον δεύτερον, να είμεθα ελεύθεροι και όχι ο ένας σκλάβος του αλλουνού’ τρίτον να είμεθα σίγουροι εις την ζωήν μας, και κανένας να μην ημπορή να μας την πάρη αδίκως και κατά την φαντασίαν και τέταρτον, τα κτήματα [=ιδιοκτησία] οπού έχομεν κανένας να μην ημπορή να μας εγγίζη, αλλ’ είναι ιδικά μας καί τών κληρονόμων μας.
΄Αρθρον 3. Όλοι οι άνθρωποι, Χριστιανοί και Τούρκοι, κατά φυσικόν λόγον είναι Ίσοι. Όταν πταίση τινάς, οποια­σδήποτε καταστάσεως, ο Νόμος είναι ο αυτός δια το πταίσμα και αμετάβλητος, ήγουν δέν παιδεύεται [=Τιμωρείται] ο πλούσιος ολιγώτερον και ο πτωχός περισσότερον δια το αυτό σφάλμα, αλλ’ ίσια-ίσια.
΄Αρθρον 4. Ο Νόμος είναι εκείνη η ελευθέρα απόφασις, όπού με την συγκατάθεσιν όλου του λαού έγινεν ήγουν, όλοι θέλομεν ότι ο φονεύς να φονεύεται* αυτός λέγεται Νόμος, και είναι ο ίδιος δια όλους μας εις το να παιδεύση. Και πάλιν άλλος, όπού υπερασπίζεται* ήγουν όλοι θέλομεν να εξουσιάζωμεν τα υποστατικά μας [=την περιουσία μας], κανένας λοιπόν δεν έχει την άδειαν να μας πάρη δυναστικώς τίποτες* αυτός είναι ο Νόμος, επειδή μοναχοί μας τον δεχόμεθα και τον θέλομεν. Ο Νόμος έχει πάντοτε να προστάξη ό,τι τι πράγμα είναι δίκαιον και ωφέλιμον εις την συγκοινωνίαν της ζωής μας και να εμποδίζει εκείνο που μας βλάπτει.
Άρθρον 5. Όλοι οι συμπολίται ημπορούν να έμβουν εις αξίας και δημόσια οφφίκια [=δημόσια αξιώματα]. Τα ελεύθερα γένη δεν γνωρίζουν καμμίαν αιτίαν προτιμήσεως εις τας εκλογάς των, παρά την φρόνησιν και την προκοπή* να ήγουν, καθέ­νας, όταν είναι άξιος και προκομμένος δια μίαν δημοσίαν δούλευσιν, ημπορεί να την αποκτήση. Εξ εναντίας δε, μην όντας άξιος, αλλά χυδαίος, δεν πρέπει να τω δοθή* διότι, μην ηξεύροντας πώς να την εκτελέση, προσ­κρούει και βλάπτει το κοινόν με την αμάθειαν και την ανεπιδεξιότητά του.
΄Αρθρον 6. Η Ελευθερία είναι εκείνη η δύναμις οπού έχει ο άνθρωπος εις το να κάμη όλον εκείνο, οπού δεν βλάπτει εις τα δίκαια των γειτόνων του. Αυτή έχει ως θεμέλιον την φύσιν, διατί φυσικά αγαπώμεν να είμεθα ελεύθεροι* έχει ως κανόνα την δικαιοσύνην,διατί η δικαία ελευθερία είναι καλή* έχει ως φύλακα τον Νόμον, διατί αυτός προσδιορίζει, έως που πρέπει να είμεθα ελεύθεροι. Το ηθικόν σύνορον της Ελευθερίας είναι τούτο το ρητόν: Μην κάμης εις τον άλλον εκείνο οπού δεν θέλεις να σε κάμουν.
Άρθρον 7. To δίκαιον του να φανερώνωμεν την γνώμην μας και τους συλλογισμούς μας, τόσον με την τυπογραφίαν, όσον και με άλλον τρόπον το δίκαιον του να συναθροιζώμεθα ειρηνικώς* η ελευθερία κάθε είδους θρησκείας, Χριστιανισμού, Τουρκισμού, Ίουδαισμού και τα λοιπά, δεν είναι εμποδισμένα εις την παρούσαν διοίκησιν.
Όταν εμποδίζονται αυτά τα δίκαια, είναι φανερόν πώς προέρχεται τούτο από Τυραννίαν, ή πώς είναι ακόμη ενθύμησις του εξοστρακισθέντος Δεσποτισμού, οπού απεδιώξαμεν.
Αρθρον 8. Η σιγουρότης [=η ασφάλεια] είναι εκείνη η διαφέντευσις [=η προστασία], όπού δίδεται από όλον το έθνος και τον λαόν εις τον κάθε άνθρωπον δια την φύλαξιν του υποκειμένου του, των δικαίων του και των υποστατικών του* ήγουν, όταν βλάψη τινάς ένα μόνον άνθρωπον, ή πάρη αδίκως τίποτες απ’ αυτόν, όλος ο λαός πρέπει να σηκωθή κατ’ επάνω εκείνου του δυνάστου και να τον αποδιώξη.

Αρθρον 9. Ό Νόμος έχει χρέοςνα διαφευντεύη την κοινήν ελευθερίαν όλου του έθνους και εκείνην του κάθε ανθρώπου, κατοίκου εις ταύτην την αυτοκρατορίαν, ενα­ντίον της καταθλίψεως και της δυναστείας των διοικη­των* όταν αυτοί διοικούν καλώς, να τους διαφεντεύη* εί δε κακώς, να τους αποβάλλη.
Αρθρον 10. Κανένας άνθρωπος να μην εγκαλήται εις κριτήριον να μην πιάνεται από τους ανθρώπους του κριτού και να μη φυλακώνεται κατ’ άλλον τρόπον, παρά καθώςδιορίζει ο Νόμος και όχι κατά την φαντασίαν και θέλησιν του κριτού [=Δικαστού]. Κάθε κάτοικος όμως, όταν κραχθή εις την κρίσιν, ή κατά νόμον πιασθή από τους υπηρέτας του κριτηρίου, πρέπει να υποταχθή ευθύς και να πηγαίνη να κριθή* διατί, αν αντισταθή και δεν θέλη να πηγαίνη εις την κρίσιν, γίνεται πταίστης* και αρκετόν σφάλμα είναι, όταν ο Νόμος κράζη [=καλεί] κανέναν άνθρωπον και εκεί­νος αντιστέκεται με το κακόν και δεν υπακούη να πηγαίνη, όντας σίγουρος, ότι δεν παιδεύεται [=τιμωρείται], αν είναι αθώος.
Αρθρον 11. Κάθε δυναστικόν επιχείρημα, οπού ήθε­λαν κάμει εναντίον ενός ανθρώπου, οπού δεν έπταισε, και χωρίς προσταγήν του Νόμου θέλουν να τον καταδι­κάσουν, εκείνο φαίνεται πώς είναι μόνον από το κεφάλι του κριτού και έργον τυραννικόν. Ο άνθρωπος λοιπόν, τον όποιον θέλουν να δυναστεύσουν με αυτόν τον τρό­πον, έχει δίκαιον και άδειαν να αντισταθή εξ όλης του της δυνάμεως, να το αποβάλη με βίαν και να μην υποταχθή.

Άρθρον 12. Εκείνοι οπού εκδίδουν προσταγάς, ή οπού ήθελε τες υπογράψουν, ή οπού ήθελε τες εκτελέσουν, οπού ήθελε βάλουν άλλους να τες τελειώσουν, λέγοντές τους πώς είναι πράγματα αναγκαία, χωρίς νά έχη τήν είδησιν η διοίκησις, είναι πταίσται και έχουν να τιμωρώνται αυστηρώς.
Άρθρον 13. Κάθε άνθρωπος οπού φαίνεται πώς είναι αθώος, αν τον συκοφαντήσουν πώς έπταισεν, εν όσω να βεβαιωθή πώς είναι πταίστης, και είναι ανάγκη να πιασθή από τους ανθρώπους του κριτηρίου, κάθε αυστηρότης, καθώς δέσιμον, ύβρισμοί, δαρμοί, όπού δεν είναι αναγκαία δια την κατακράτησιν του ανθρώπου εκείνου, εν όσω να κριθή, να είναι εμποδισμένα, και μόνον αφού αποδειχθή πταίστης, τότε να γίνεται αρχή της τιμωρίας εις το υποκείμενόν του, καθώς διαλαμβάνει ο Νόμος.
‘Αρθρον 14. Κανένας άνθρωπος να μην κρίνεται και να μην τιμωρήται αλλέως, παρά αφού ειπή όλα τα δίκαιολογήματά του και αφού κατά τους νόμους κραχθή [=κληθεί] εις την κρίσιν και τιμωρείται τότε μόνον, όταν είναι ένας Νόμος καμωμένος προτού να κάμη εκείνος το πταίσμα. Ο νόμος δε οπού ήθελε τιμωρήσει εγκλήματα άπερ έγιναν εις τον καιρόν, όπού αυτός δεν είχε συστηθή, λέγεται Τυραννία. Και το να τιμωρήση ένας νέος Νόμος παλαιά εγκλήματα, λέγεται ανομία. Ήγουν, ένας άνθρωπος επήρε το βόδι ενός άλλου, και έως την στιγμήν όπού το επήρε, δεν ήτον κανένας νόμος όπού να εμπόδιζε ταύτην την αρπαγήν εξεδόθη έπειτα νόμος να μην αρπάζη ένας του άλλου πράγματα* ο άρπαξ δίδει οπίσω το βόδι, μα δεν παιδεύε­ται [=τιμωρείται], επειδή αυτός δεν ήξευρε πώς η αρπαγή είναι κακή.
Άρθρον 15. Ο Νόμος έχει να προσδιορίζη παιδείας [=τιμωρίας] ακριβώς και αποδεικτικώς αναγκαίας* αι παιδείαι αύται να είναι ανάλογοι κατά το έγκλημα και ωφέλιμοι εις την συγκοινωνίαν [=κοινή διαβίωση] των πολιτών. Ήγουν, αν έδειρε τινάς έναν άλλον, να δαρθή μα όχι να αποκεφαλισθή.

Άρθρον 16. Το δίκαιον του να εξουσιάζη καθένας ειρηνικώς τα υποστατικά του [=την περιουσία του] είναι εκείνο το οποίον ανήκει εις κάθε κάτοικον ήγουν, να τα χαίρεται, να τα μεταχειρίζεται κατά την θέλησίν του, να απολαμβάνη τα εισοδήματά του, τον καρπόν της τέχνης του, της εργα­σίας του και της φιλοπονίας του, χωρίς να ημπόρεση ποτέ κανένας να τον πάρη στανικώς [=με το έτσι θέλω..με το ζόρι] μήτε ένα λεπτόν.
Άρθρον 17. Δεν είναι, εμποδισμένον εις τους κατοί­κους κανένα είδος εργασίας, τέχνης, γεωργικής, πραγμα­τείας [=εμπόριο], ή οποιονδήποτε επιχείρημα ωφέλιμον εις την συγκοινωνίαν [=κοινή διαβίωση]. Η φιλοπονία όλων των πολιτών ημπορεί να εκτείνεται εις όλας τας τέχνας καί μαθήσεις.
Άρθρον 18. Κάθε άνθρωπος ημπορεί να δουλεύση έναν άλλον ως υπηρέτης, προσφέροντας τον καιρόν του εις χρήσιν εκείνου* δεν ημπορεί όμως να πωλήση τον εαυτόν του, μήτε άλλος να τον πωλήση, επειδή και το υποκείμενόν του δεν είναι εις μόνην την εξουσίαν του εαυτού του, αλλά και της Πατρίδος. Ο Νόμος δεν γνωρί­ζει καμμίαν υποδούλωσιν μήτε σκλαβίαν και εις τους ιδίους δούλους* σώζεται [=αρκεί…φθάνει] μόνον μία υπόσχεσις, να φροντίζη ο υπηρέτης δια την εργασίαν του και να είναι ευγνώμων πρός εκείνον οπού τον πληρώνει μισθόν, όστις δεν έχει άδειαν μήτε να τον υβρίση, μήτε να τον δείρη* εάν αναιρεί όμως την συμφωνίαν, τον πληρώνει έως εκείνην την στιγμήν και τον αποβάλλει.

Άρθρον 19. Κανένας δεν έχει να υστερηθή το παραμικρότερον μέρος των κτημάτων του χωρίς το θέλημά του* αν όμως και είναι καμμία δημοσία χρεία [=ανάγκη], ήγουν ζητή η Πατρίς τον κήπον του, δια να κάμη αγοράν ή άλλο κανένα κτίριον, τότε να ξετιμάται [=αποτιμάται] ο κήπος,να πληρώνε­ται ο οικο-κύρης, και ούτω να γίνεται η αγορά ή το κτίριον.
Άρθρον 20. Κάθε δόσιμον έχει να γίνεται μόνον δια το δημόσιον όφελος και όχι δι’ άρπαγας ενός και άλλου. Όλοι οι εγκάτοικοι [=υπήκοοι] έχουν το δίκαιον να συντρέξουν εις το ρίψιμον του τεφτε-ρίου [=φορολογία], ν’ αγρυπνούν εις το σύναγμα των δοσιμάτων, και να παίρνουν λογαριασμόν απ’ εκεί­νον όπού τα εσύναξε.
Άρθρον 21. Αι δημόσιοι συνδρομαί και ανταμοιβαί είναι ένα ιερόν χρέος της πατρίδος. Το κοινόνχρεωστεί μίαν βοήθειαν εις τους δυστυχείς εγκατοίκους, τόσον εις το να τους προμηθεύση να έχουν τί να εργάζωνται, όσον και να δώση τρόπον ζωής εις εκείνους, όπού δεν ημπο­ρούν πλέον να δουλεύσουν ήγουν, ένας γεωργός μην έχοντας βόδια κάθεται αργός* η Πατρίς έχει χρέος να τον δώση και να τον προσμένη ώστε να τα πληρώση* ένας εσακατεύθη εις τον υπέρ Πατρίδος πόλεμον, αυτή πρέπει να τον ανταμείψη και να τον τρέφη εν όσω ζή.
Άρθρον 22. Όλοι, χωρίς εξαίρεσιν, έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. Η Πατρίς έχει να καταστήση σχο­λεία εις όλα τα χωρία δια τα αρσενικά και θηλυκά παι­δία. Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή, με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη. Να εξηγούνται οι παλαιοί ιστορικοί συγγραφείς* εις δε τας μεγάλας πόλεις να παραδίδεται η γαλλική και η ιταλική γλώσσα* η δε Ελληνική [=αρχαία Ελληνική] να είναι απαραίτητος.
Άρθρον 23. Η κοινή επιβεβαίωσις και σιγουρότης του κάθε πολίτου συνίσταται εις την ενέργειαν όλων των πολιτών. Ήγουν, να στοχαζώμεθα πώς, όταν πάθη ένας τίποτες κακόν, εγγίζονται όλοι, και δια τούτο πρέπει να βεβαιώσωμεν εις τον καθένα την μεταχείρισιν και την προφύλαξιν των δικαίων του. Αυτή η σιγουρότης θεμελι­ώνεται επάνω εις την αυτεξουσιότητα [=κυριαρχία] του εθνους* ήγουν, όλον το έθνος αδικείται, όταν αδικήται ένας μόνος πο­λίτης.

Άρθρον 24. Αύτη η αυτεξουσιότης δεν έχει το κύρος, αν τα σύνορα των δημοσίων οφφικίων [=δημόσια αξιώματα] δεν είναι προσδιορισμένα από τον Νόμον, και αν δέν είναι αποφασισμένον ρητώς το να δώσουν λογαριασμόν όλοι οι αξιωμα­τικοί [=οι δημόσιοι λειτουργεί].
Άρθρον 25. Ή αυτοκρατο-ρία [=κυριαρχία] είναι θεμελιωμένη εις τον λαόν [=λαϊκή κυριαρχία] αυτή είναι μία, αδιαίρετος, απροσδιόριστος και αναφαίρετος. Ήγουν ολαός μόνον ημπορεί να προστάζη και όχι ένα μέρος ανθρώπων ή μία πόλις* και ημπορεί να προστάζη δι’ όλα, χωρίς κανένα εμπόδιον.
Άρθρον 26. Κανένα μέρος του λαού δεν ημπορεί να ενεργήση την δύναμιν όλου του έθνους, κάθε μέλος όμως του αυτοκράτορος λαού [=κυρίαρχου λαού], συναγόμενον, έχει δίκαιον να ειπή το θέλημά του με μίαν σωστήν ελευθερίαν.
Άρθρον 27. Κάθε άνθρωπος, όπού ήθελεν αρπάσει [=σφετεριστεί] την αυτοκρατορίαν και την εξουσίαν του έθνους, ευθύς να φυλακώνεται από τους ελευθέρους άνδρας, να κρίνεται, και κατά τον νόμον να παιδεύεται [=τιμωρείται].
Άρθρον 28. Ένα έθνος έχει το δίκαιον πάντοτε να μετασχηματίση και να μεταλλάξη την νομοθεσίαν του* μιας γενεάς πρόσωπα δεν ημπορούν να καθυποτάξουν εις τους νόμους των τα πρόσωπα, όπού θέλουν γεννηθή κατόπιν τους.
Άρθρον 29. Κάθε πολίτης έχει ένα ίσον δίκαιον με τους άλλους εις το να συντρέξη να κατασταθή [=νομοθετηθεί και εφαρμοστεί] ένας νόμος, ή να ονοματίση τούς αξιωματικούς [=δημόσιους λειτουργούς], βουλευτάς και επιτρόπους του έθνους.
Άρθρον 30. Τα όφφίκια [=δημόσια αξιώματα] της Πατρίδος είναι καθαυτό προς καιρόν, όσον θέλει και κρίνει εύλογον η Διοίκησις* αυτά δεν πρέπει να θεωρώνται ως ξεχωρισταί τιμαί, μήτε ως άνταμοιβαί, αλλά ως χρέη απαραίτητα των πολιτών εις το να δουλεύσουν την Πατρίδα των.

Άρθρον 31. Τα εγκλήματα των Επιτρόπων του Έθνους και των αξιωματικών [=δημοσίων λειτου-ργών] ποτέ δεν έχουν να μείνουν ατιμώρητα. Κανένας δεν έχει το δίκαιον να στοχάζεται τον εαυτόν του απαραβίαστον περισοότερον από τους άλλους. Ήγουν, όταν σφάλλη μεγάλος ή μικρός, ο Νόμος τον παιδεύ-ει [=τιμωρεί] αφεύκτως κατά το σφάλμα του, ας είναι και ο πρώτος αξιω-ματικός [=αξιωματούχος].
Άρθρον 32. Το δίκαιον του να δίδη ο κάθε πολίτης έγγραφον αναφοράν και να προσκλαίεται δια καμμίαν ενόχλησιν, οπού τω γίνεται, προς εκείνους, οπού έχουν την έξουσίαν του έθνους εις το χέρι τους, δεν έχει να εμποδίζεται κατ’ ουδένα τρόπον, μήτε να τον ειπούν πώς δεν είναι καιρός ή τόπος, αλλ’ οποίαν ώραν και αν πηγαίνη ο παραπονούμένος πολίτης, να είναι δεκτή η αναφορά του.
Άρθρον 33. Το να αντιστέκεται ο κάθε πολίτης, όταν τον καταθλίβουν και τον αδικούν, είναι αποτέλεσμα των άνω ρηθέντων δικαίων του* διότι κανένας δεν αντιστέκεται, όταν ηξεύρη πώς θέ να λάβη το δίκαιον του με την συνδρομήν του Νόμου.
Άρθρον 34. Όταν ένας μόνος κάτοικος του βασι­λείου τούτου αδικηθή, αδικείται όλον το βασίλειον [=κράτος]* και πάλιν, όταν το βασίλειον αδικήται ή πολεμήται, αδικείται ή πολεμείται κάθε πολίτης. Διά τούτο δεν ημπορεί ποτέ κανείς να ειπή, ότι η τάδε χώρα πολεμείται, δεν με μέλει, διατί εγώ ησυχάζω εις την ιδικήν μου* αλλ’ εγώ πολεμού­μαι, όταν η τάδε χώρα πάσχη, ως μέρος του όλου όπού είμαι* ο Βούλγαρος πρέπει να κινήται, όταν πάσχη ο Έλλην* και τούτος πάλιν δι’ εκείνον* και αμφότεροι δια τον Αλβανόν και Βλάχον.

Άρθρον 35. Όταν η Διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονά του, το να κάμη τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάστασιν, να αρπάζη τα άρματα και να τιμωρήση τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν από όλα τα δίκαια του και τα πλέον άπαραίτητον από όλα τα χρέη του. ΄Αν εύρίσκωνται όμως εις τόπον, όπου είναι περισσό­τεροι τύραννοι, οι πλέον ανδρείοι πατριώται και φιλελεύθεροι πρέπει να πιάσουν τα περάσματα των δρόμων και τα ύψη των βουνών, εν όσω ν’ ανταμωθούν πολλοί, να πληθύνη ο αριθμός των, και τότε να αρχίσουν την επιδρομήν κατά των τυράννων, κάμνοντες εις κάθε δέκα ανθρώπους ένα δέκαρχον, εις τούς 50 πεντηκόνταρχον, εις τούς εκατόν εκατόνταρχον* ο χιλίαρχος έχει δέκα εκατοντάρχους και ο στρατηγός τρεις χιλιάρχους, ο δε αρχιστράτηγος πολλούς στρατηγούς.
Τα χρέη των πόλεων, πολιτειών, χωρών [=Κωμοπόλεων], και των κατά μέρος πολιτών, όπού εχρεωστούντο παρθέντα προ πέντε χρόνων και εις αυτό το διάστη-μα επληρώνετο διάφορον [=Τόκος] εις τούς δανειστάς, η παρούσα Διοίκησις τα αναιρεί και οι δανεισταί δεν έχουν να ζητούν εις το έξης μήτε κεφάλαιον, μήτε διάφορον [=Τόκον] από τους χρεώστας, ωσάν όπού επήραν τα δάνειά των, διότι διπλώνουν [=διπλασιάζουν] τα κεφάλαια εις πέντε χρόνους.