Εύπλοιαν Αφροδίτη

 

 

Η  γέννηση της Αφροδίτης Πάφος

 

Σύμφωνα με τον ομηρικό μύθο γεννήθηκε στην Πέτρα του Ρωμιού, μια ακτή της Πάφου στην Κύπρο, γι’αυτό και της δόθηκε το προσωνύμιο «Κύπρια». Σύμφωνα με τον Ησίοδο, στην Θεογονία του, η Αφροδίτη γεννήθηκε από τον αφρό της θάλασσας όταν ο Κρόνος έκοψε τα γεννητικά όργανα του Ουρανού και τα πέταξε στην θάλασσα, ανοιχτά των Κυθήρων

Ο Ζέφυρος την μετέφερε στη θάλασσα,όπου η Αφροδίτη βγήκε γυμνή στις ακτές της Πάφου και έπειτα καλλωπίστηκε από τις θεραπαινίδες, τις Ώρες, και μεταφέρθηκε στον Όλυμπο, όπου παρουσιάστηκε στο Δία και τους υπόλοιπους θεούς.

Τα Κύθηρα θεωρούνται το νησί της Ουράνιας Αφροδίτης, όπου και υπήρχε το πρώτο ιερό της στον Ελλαδικό χώρο.

Ήταν γνωστή ως Αφροδίτη η «Πάφια», ενω ο Όμηρος στην Ιλιάδα την αναφέρει ως «Κυθέρεια θεά του έρωτα τροφός».

Σύμφωνα με τον Όμηρο στην Ιλιάδα ήταν κόρη του θεού Δία και της Ωκεανίδας Διώνης (Ε 370 ,και γι’ αυτό η Αφροδίτη συνδέεται με το Μαντείο της Δωδώνης, καθώς υπήρχε και ναός της εκεί. και η ζώνη της Αφροδίτης παρουσιάζεται ως ικανή για να ξυπνήσει την άμεση επιθυμία στα μάτια του κατόχου της .

Η Οδύσσεια αναφέρει την Πάφο ως πατρίδα της θεάς, ενώ η Ιλιάδα αναφέρει το Κύπρις ως το πιο κοινό επίθετό της.

Η θεά Αφροδίτη λατρευόταν λατρευόταν με τα επίθετα Πελαγία, Ευπλοία και Θαλασσία, Ποντία, Λιμενία, και Γαγωναίη. Λόγω του δεσμού της με το θεό Άρη, λατρεύτηκε παραδόξως και ως πολεμική θεότητα στη Σπάρτη με το επίθετο Αρεία, ενώ οπλισμένη απεικονιζόταν και η Ουράνια Αφροδίτη στα Κύθηρα. Αλλωστε η θεά παίρνει μέρος στον πόλεμο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο Ομηρικό έπος.

Ιερά όντα της θεάς ήταν η μυρτιά, τα περιστέρια, τα σπουργίτια, τα άλογα και οι κύκνοι.

Το ιερό της Αφροδίτης βρίσκεται στο χωριό Κούκλια, 14 km ανατολικά της Πάφου.
Η Παλαίπαφος, που σημαίνει παλιά Πάφος, ήταν ένα από τα πιο ξακουστά κέντρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου καιπόλη-βασίλειο της Κύπρου.

Εδώ στέκει το περίφημο ιερό της Αφροδίτης, τα αρχαιότερα ερείπια του οποίου χρονολογούνται από το 12ο αιώνα π.Χ.
Ο Παυσανίας μας  λέει πως ο ναός της Αφροδίτης κτίστηκε από τον Αρκάδα βασιλιά της Τεγέας Αγαπήνωρα, τον οποίο παρέσυρε η καταιγίδα στις ακτές της Κύπρου καθώς επέστρεφε από την Τροία. Άλλος μύθος αποδίδει την ίδρυση του ιερού στον φημισμένο για τα πλούτη του και πρώτο ιερέα το μυθικό Κύπριο βασιλιά Κινύρα, πατέρα του Άδωνη.
Οι δύο εκδοχές περιέχουν έναν πυρήνα ιστορικής αλήθειας που αποδεικνύεται από τα ανασκαφικά δεδομένα: την ύπαρξη ενός οικισμού της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, πριν την έλευση των Αχαιών, οι οποίοι με την άφιξή τους υιοθέτησαν την τοπική θεά της γονιμότητας.
Το Ιερό της Αφροδίτης ήταν ένα από τα σημαντικότερα και πιο ξακουστά θρησκευτικά κέντρα του αρχαίου κόσμου. Τα κατάλοιπα του Ιερού περιλαμβάνουν δύο ομάδες κτηρίων. Στα νότια σώζεται το αρχαιότερο ιερό, το Ιερό Ι, που χρονολογείται γύρω στα τέλη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Αποτελείται από μια υπαίθρια αυλή (το τέμενος), που ήταν περίκλειστη με μεγαλιθικούς τοίχους, και μια στοά στο κέντρο της οποίας φυλασσόταν ο κωνικός βαίτυλος, σύμβολο της δύναμης της Μεγάλης Θεάς.

Η λατρεία της Θεάς στην Παλαίπαφο ήταν ανεικονική. Ο λατρευτικός βαίτυλος διατηρήθηκε και στο ρωμαϊκό Ιερό ΙΙ, που οικοδομήθηκε στα βόρεια του προηγούμενου και χρονολογείται στα τέλη του 1ου αιώνα ή στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ.
Οι προσφορές προς τη Θεά ήταν μόνο θυμιάματα, αρώματα και φωτιά, χωρίς θυσίες ζώων .
Όταν ο τελευταίος βασιλιάς της Παλαιπάφου, Νικοκλής, μετέφερε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. την έδρα του στη Νέα Πάφο, η πόλη διατήρησε την σπουδαιότητά της χάρη στη λατρεία της Αφροδίτης. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο το ιερό έγινε το κέντρο του «Κοινού των Κυπρίων» που καταγινόταν με θρησκευτικά ζητήματα και τη λατρεία του ρωμαίου αυτοκράτορα, ενώ παράλληλα είχε τον έλεγχο της κοπής χάλκινων νομισμάτων στο νησί.

Οι θρησκευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες στο ιερό της Παλαιπάφου διακόπηκαν τον 4ο αιώνα μ.Χ., με τη διάδοση του χριστιανισμού στο νησί. Έτσι το Ιερό άρχισε να παρακμάζει μέχρι που το 391 μ.Χ. ο Αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α ́ έθεσε εκτός νόμου όλες τις παγανιστικές θρησκείες.
«Μοῦσά μοι ἔννεπε ἔργα πολυχρύσου Ἀφροδίτης
Κύπριδος, ἥ τε θεοῖσιν ἐπὶ γλυκὺν ἵμερον ὦρσε
καί τ᾿ ἐδαμάσσατο φῦλα καταθνητῶν ἀνθρώπων,
οἰωνούς τε διιπετέας καὶ θηρία πάντα,
ἠμὲν ὅσ᾿ ἤπειρος πολλὰ τρέφει ἠδ᾿ ὅσα πόντος.
πᾶσιν δ᾿ ἔργα μέμηλεν ἐυστεφάνου Κυθερείης.»

ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΦΡΟΔΙΤΗΝ