Η ΝΙΚΗ

Η Νίκη, μαζί με τον αετό που την συνοδεύει, είναι αλληγορική εικόνα που μας παρουσιάζει την στιγμή της τιθασεύσεως του πεπρωμένου.

Το άγαλμα της Νίκης του Παιωνίου είναι αριστούργημα της γλυπτικής τέχνης . Βρέθηκε το 1875 στην Ολυμπία και εκτίθεται σήμερα στο μουσείο της και κατά 200 χρόνια περίπου παλαιότερο της περίφημης Νίκης της Σαμοθράκης που βρίσκεται στο Λούβρο.

Είναι το καλύτερα σωζόμενο έργο του Παιωνίου ,κορυφαίος γλύπτης της εποχής. Το άγαλμα αυτό παριστάνει με μοναδικό και μέχρι σήμερα αξεπέραστο τρόπο στην γλυπτική όλων των εποχών την ευνοϊκή έκβαση του πολέμου.

Η φτερωτή θεά απεικονίζεται την ώρα της πτήσης της (για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής γλυπτικής, κατεβαίνοντας από τον Ολυμπο στη γη, για να διαλαλήσει το θρίαμβο των νικητών, ενώ κυματίζει ο χιτώνας της.

Η μορφή είναι αέρινη και ο αραχνούφαντος χιτώνας της, αρχικά βαμμένος κόκκινος στερεώνεται ψηλά στον ένα ώμο, κολλάει στο κορμί της αφήνοντας να διαγράφονται όλες οι λεπτομέρειες της τέλειας ανατομίας του. Κρατούσε, σύμφωνα με τη περιγραφή του Παυσανία, κλαδί φοινικιάς με το ένα χέρι και στεφάνι αγριελιάς με το άλλο. Πατάει με την άκρη των δακτύλων του ενός ποδιού στη γη ενώ ετοιμάζεται να ακουμπήσει και το άλλο πόδι.Δίπλα της, στα πόδια της, διακρίνεται το κεφάλι ενός αετού, σύμβολο του Θεού Δία.

Είναι φτιαγμένο από παριανό μάρμαρο . Έχει συνολικό ύψος 2,90 μέτρα μέχρι την κορυφή των φτερών, ενώ ήταν τοποθετημένο επάνω σε μια βάση από δώδεκα επάλληλους τριγωνικούς δόμους και έφθανε σε ύψος περίπου 9 μ. Είχε σχήμα τριγωνικό ,  και στην κορυφή της ήταν στημένο το άγαλμα της φτερωτής Νίκης. Το συνολικό ύψος του αναθήματος μαζί με το άγαλμα έφθανε τα 12 μ. περίπου.

Το άγαλμα αρχικά βρίσκονταν στημένο πάνω σε ψηλό βάθρο έξω από το ΝΑΟ ΤΟΥ ΔΙΑ στην ανατολική του πλευρά. Ακόμα και σήμερα είναι ορατό το τριγωνικό βάθρο που έχει αποκατασταθεί και φέρει  την επιγραφή: «Μεσσάνιοι και Ναυπάκτιοι ανέθεν Διί Ολυμπίω δεκάταν από των πολεμίων. Παιώνιος εποίησε Μενδαίος και τακρωτήρια ποιών επί τον ναόν ενίκα. Δηλαδή: Οι Μεσσήνιοι και οι Ναυπάκτιοι το αφιέρωσαν στον Ολύμπιο Δία ως δέκατο από τα λάφυρα που έλαβαν από τους εχθρούς. Το έφτιαξε ο Παιώνιος από τη Μένδη( στη Χαλκιδική), που έφτιαξε και τα ακρωτήρια του ναού για τα οποία κέρδισε σε διαγωνισμό.

Ο Παυσανίας λέει ότι οι Μεσσήνιοι και οι Ναυπάκτιοι έστησαν το αφιέρωμα αυτό, για να ευχαριστήσουν τον Δία  για τη νίκη τους κατά των Λακεδαιμονίων στον Αρχιδάμειο πόλεμο, πιθανότατα το 421 π.Χ.:

Το καλλιτεχνικό στιλ του αγάλματος έχει ομοιότητες με τα ακρωτήρια σε έναν ναό στην ΔΗΛΟ  και τα αγάλματα του μνημείου των Νηρηίδων που φτιάχτηκαν την ίδια εποχή.

ᾨδὴ Ὀγδόη. Εἰς τὴν Νίκην ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ

Ὄν, σὺ ποὺ ἡ φαντασία
φλογώδης τῶν θνητῶν
῾σὰν πτερωμένην βλέπει
παρθένον ῾ς τὸν ἀέρα,
οὐράνιον ἔργον 5

β´.Σ τὸ μέτωπόν σου πάντοτε
ἄσβεστος λάμπει ἀστέρας,
ὦ Νίκη, συσσωρεύονται
τριγύρω σου ματαίως
νύκτες αἰώνων. 10

γ´.Τὸ χέρι ὁποὺ τὰ πέπλα
τῶν οὐρανῶν κατέστρωσεν,
ἀπὸ σύγνεφα ὁλόχρυσα
ἐκβαίνει, καὶ σοῦ δείχνει
ἀνδρείους ἀνθρώπους. 15
…….